Bu suhbatda taʼlim va innovatsiyalar boʻyicha mutaxassis Jasur Ziyautdinov bilan taʼlim kelajagiga haqida fikr almashamiz. Sunʼiy intellektga (AI) alohida eʼtibor qaratgan holda texnologiya taʼlim poydevorini qanday shakllantirayotgani va kelajakda nimalar kutayotgani muhokama qilinadi.
Jasur Ziyautdinov – AQSHning Jorjiya (Georgia) universiteti huquq fakultetida magistraturani grant asosida tamomlagan. Hozirda AQSHda “Worldwide Consulting” kompaniyasida faoliyat yuritmoqda.
Tahriryat: Assalomu alaykum Jasur. Suhbatga vaqt ajratganingiz uchun rahmat. Keling, sunʼiy intellektning taʼlim kelajagidagi oʻrnini muhokama qilishdan boshlaylik. Sizningcha, AI kelgusi yillarda taʼlimga qanday taʼsir qiladi?
Jasur: Assalomu alaykum. Suhbatga taklif qilganingiz uchun rahmat. Kelajakda taʼlimni oʻzgartirishda sunʼiy intellekt muhim rol oʻynashiga ishonaman. Bir tomondan, sunʼiy intellekt taʼlimni yanada qulayroq va samaraliroq qiladi, bu esa turli millat vakillariga dunyoning istalgan nuqtasidan taʼlim resurslaridan foydalanish va yangi koʻnikmalarga ega boʻlish imkonini beradi. Bundan tashqari, sunʼiy intellekt har bir talabaning ehtiyojlarini qondirish va oʻrganishga shaxsiy yondashuvni taʼminlovchi universal oʻqituvchiga aylanishi mumkin.
Tahririyat: Sunʼiy intellektning taʼlimga ijobiy va salbiy taʼsiri haqida batafsilroq maʼlumot bera olasizmi?
Jasur: Albatta. Ijobiy tomoni shundaki, sunʼiy intellekt taʼlimni demokratlashtirish salohiyatiga ega boʻlib, butun dunyo boʻylab odamlarga yangi bilimlar olish va turmush darajasini oshirish imkoniyatini beradi. Shuningdek, taʼlimda sunʼiy intellektning nomaqbul tarzda qoʻllanilishi, masalan, oʻquvchilarning tanqidiy fikrlash koʻnikmalarini rivojlantirmasdan topshiriqlarni bajarish uchun sunʼiy intellektga tayanishi kabi xavotirlar ham mavjud. Biroq, agar talabalarga sunʼiy intellekt kuchidan masʼuliyat bilan foydalanishga oʻrgatilsa, bu ularning akademik va kasbiy jihatdan oʻsishi uchun qimmatli vositaga aylanishi mumkinligiga ishonaman.
Tahririyat: Sunʼiy intellekt davridagi maktablar va universitetlar kabi anʼanaviy taʼlim muassasalari kelajagini qanday tasavvur qilasiz?
Jasur: An’anaviy ta’lim modelida jiddiy o‘zgarishlar bo‘lishini oldindan aytish mumkin. Texnologiyaning rivojlanishi bilan shaxsan borib oʻqiladigan maktablar va universitetlar ahamiyatsiz bo’lib qolishi mumkin, chunki virtual sinflar va onlayn o’quv platformalari keng tarqaladi. Qolaversa, odamlar o’zlarining ta’lim kontenti va kurslarini yaratishi va tarqatishi bilan ta’lim yanada moslashtiriladi deb oʻylayman. Talabalar universitetda o’qish o’rniga, o’z sohalaridagi mutaxassislar tomonidan ishlab chiqilgan kurslarni tanlashlari mumkin, bu ularga ko’proq moslashtirilgan va moslashuvchan taʼlim tajribasiga ega bo’lish imkonini beradi.
Tahririyat: Fikringiz uchun rahmat, Jasur. Koʻrinib turibdiki, sunʼiy intellekt taʼlimni chuqur inqilob qilish imkoniyatiga ega. Taʼlim va innovatsiyalarning kelajagi haqida yakuniy fikringiz bormi?
Jasur: Taʼlimda sunʼiy intellekt imkoniyatlaridan foydalanar ekanmiz, ehtimoliy muammolar va axloqiy masalalarni hal qilishda ijobiy oʻzgarishlarni amalga oshirish uchun texnologiyadan foydalanish oʻrtasida muvozanatni topish muhim. Oxir oqibat, ta’limning kelajagi hamma uchun ochiq va samarali ta’lim tajribasini yaratish uchun innovatsiyalar kuchidan foydalanish qobiliyatimizga bog’liq.
Tahririyat: Siz sunʼiy intellekt eng yaxshi oʻqituvchi boʻlishi mumkinligini aytdingiz. Nima uchun sunʼiy intellekt inson oʻqituvchilarini ortda qoldirishini tushuntirib bera olasizmi?
Jasur: AI koʻp jihatdan odamlardan oʻzib ketishiga qatʼiy ishonaman. Inson oʻqituvchilardan farqli oʻlaroq, AI juda koʻp bilimlarni oʻzlashtira oladi va mavjud maʼlumotlarga asoslangan yangi nazariyalarni ishlab chiqishi mumkin. U darsliklar boʻylab osongina harakatlanishi, musiqa yaratishi, sanʼat asarlarini yaratishi va hatto yangi konseptsiyalarni ishlab chiqishi mumkin — bularning barchasi beqiyos aniqlik va samaradorlik bilan bajaradi. Bundan tashqari, AI hissiy jihatdan neytraldir, yaʼni taʼlim sifatiga taʼsir qilishi mumkin boʻlgan tarafkashlik va shaxsiy manfaatlarga tobe emas. Bu barcha talabalar uchun izchil va adolatli oʻrganish tajribasini taʼminlaydi.
Tahririyat: Qiziqarli qarash. Sunʼiy intellektning taʼlim muhitida, ayniqsa anʼanaviy maktablar va universitetlarda integratsiyalashuvini qanday tasavvur qilasiz?
Jasur: Men sunʼiy intellekt muayyan kontekstlarda anʼanaviy oʻqituvchilarning oʻrnini bosishi mumkin boʻlgan taʼlim muassasalarida markaziy rol oʻynaydigan kelajakni tasavvur qilaman. Misol uchun, boshlangʻich sinf oʻquvchilari har tomonlama darslar oʻtkazishda ularning hissiy ehtiyojlarini qondiradigan AI oʻqituvchilari xizmatlaridan foydalanishlari mumkin. Bundan tashqari, sinflarda sunʼiy intellektga ega robotlar yoki gologrammalar paydo boʻlishi mumkin, bu har bir oʻquvchining tezligi va afzalliklarini hisobga olgan holda oʻrganishga shaxsiy yondashuvni taʼminlaydi. Bundan tashqari, men turli sohalardagi nufuzli shaxslardan oʻz bilimlari va eʼtiqodlari asosida sunʼiy intellekt nusxalarini yaratishini kutaman, bu esa talabalarga oʻz qurilmalariga tegish orqali tarixdagi eng zoʻr aqllardan maʼlumot va maslahat olish imkonini beradi.
Tahririyat: Ta’limda sun’iy intellektning keng qo’llanilishi bilan qanday ehtimoliy muammolar yuzaga kelishi mumkin?
Jasur: Sunʼiy intellekt koʻplab ijobiy jihatlarga ega boʻlsa-da, hal qilinishi kerak boʻlgan muhim muammolar va axloqiy dilemmalar ham mavjud. Xavotirlardan biri, bandlik va jamiyat farovonligiga taʼsir koʻrsatishi mumkin boʻlgan inson oʻqituvchilarining ehtimoliy almashtirilishidir. Qolaversa, sunʼiy intellektga asoslangan taʼlimdan adolatli foydalanishni taʼminlash mavjud tengsizliklarning kuchayishini oldini olish uchun juda muhimdir. AI taʼlim muhitining yaxlitligi va adolatliligini taʼminlash uchun maʼlumotlarning maxfiyligi, algoritmik tarafkashlik va javobgarlik kabi axloqiy jihatlarni diqqat bilan koʻrib chiqish kerak.
Tahririyat: Koʻrinib turibdiki, sunʼiy intellekt taʼlimda inqilob qilish imkoniyatiga ega, biroq u diqqat bilan koʻrib chiqish va axloqiy nazoratni talab qiluvchi murakkab muammolarni ham keltirib chiqaradi. Sizningcha, sunʼiy intellektni taʼlimga joriy qilishda asosiy qiyinchiliklar nimalar boʻladi?
Jasur: Asosiy muammolardan biri, ayniqsa, kam taʼminlangan jamoalarda sunʼiy intellekt asosidagi taʼlim resurslaridan adolatli foydalanishni taʼminlash boʻladi. Bundan tashqari, maʼlumotlarning maxfiyligi va algoritmik tarafkashlik kabi taʼlimda sunʼiy intellektdan foydalanish etikasiga oid xavotirlar boʻlishi mumkin. Potensial xavflarni kamaytirish bilan birga, sunʼiy intellektning afzalliklarini maksimal darajada oshirish uchun ushbu muammolarni erta hal qilish muhimdir.
Tahririyat: Endi universitetlar haqida gaplashsak. Sunʼiy intellekt universitetga talabalarni qabul qilish jarayoniga qanday taʼsir qilishi haqida batafsilroq maʼlumot bera olasizmi?
Jasur: Sunʼiy intellekt universitetga qabul jarayonini bir necha yoʻl orqali soddalashtirish imkoniyatiga ega. Birinchidan, universitetlar oʻzlarining reklamalarini maqsadli auditoriya tiliga tarjima qilish orqali maʼlum demografik guruhlarni jalb qilish uchun sunʼiy intellektga asoslangan marketing kampaniyalaridan foydalanishlari mumkin. Bundan tashqari, sunʼiy intellekt qabul jarayonda nomzodlarning ingliz tilini bilish darajasini baholash va qabul qilish uchun mosligini aniqlash kabi jihatlarini avtomatlashtirishi mumkin. Ushbu avtomatlashtirish universitetlarga malakali nomzodlarni yanada samarali va tezroq ishga olishga yordam beradi.
Tahririyat: Lekin sunʼiy intellekt qabul jarayoniga salbiy taʼsir koʻrsatishi ham mumkinmi? Shu masalaga batafsilroq toʻxtalsangiz.
Jasur: Sunʼiy intellekt samaradorlikni oshirishi mumkin boʻlsa-da, u, ayniqsa, jonli suhbatlar kontekstida qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Sunʼiy intellekt texnologiyasining rivojlanishi bilan nomzodlar undan intervyu davomida javoblar yaratish uchun foydalanishlari mumkin, bu esa qabul qilishga masʼul shaxslar uchun haqiqiy va uydirma javoblarni farqlashni qiyinlashtiradi. Bu nomzodlarning malakasi va tilni bilishi haqiqiyligi bilan bogʻliq axloqiy muammolarga olib kelishi mumkin, bu esa qabul jarayonining yaxlitligiga putur etkazishi mumkin.
Tahririyat: Sizningcha, sunʼiy intellekt taʼlim boʻyicha konsalting biznesiga qanday taʼsir qiladi?
Jasur: Sunʼiy intellektning taʼlim konsaltingiga taʼsiri koʻp qirralidir. Bir tomondan, sunʼiy intellekt hujjatlarni qayta ishlash, shakllarni toʻldirish va suhbatga tayyorgarlik kabi konsalting jarayonining koʻp jihatlarini avtomatlashtirishi mumkin, bu esa konsalting firmalarining samaradorligini oshirishga olib keladi. Biroq, sunʼiy intellekt anʼanaviy maslahat modelini ham buzishi mumkin, chunki talabalar konsalting firmalaridan yordam soʻrash oʻrniga, qabul boʻyicha maslahat uchun AI resurslaridan foydalanishni tanlashi mumkin. Oxir oqibat, sunʼiy intellektning konsalting sanoatiga taʼsiri kompaniyalarning ushbu texnologik oʻzgarishlarga qanday moslashishi va xizmatlarini yangilashiga bogʻliq boʻladi.
Tahririyat: Kompaniyangiz oʻz faoliyatiga sunʼiy intellektni kiritishning innovatsion usullaridan foydalanayotgani aaytgandingiz. Sizlar Telegramda AI bot haqida batafsil maʼlumot bera olasizmi?
Jasur: Telegramdagi AI bot biznesimiz uchun juda muhim vosita boʻldi. Aslini olganda, men kompaniyamizning soʻnggi toʻrt yil davomidagi tajribasiga asoslanib, qabul qiluvchilar odatda intervyularda beradigan savollar maʼlumotlar bazasini tuzdik. Nomzodlar Telegram boti orqali ushbu maʼlumotlar bazasiga kirishlari va suhbatda mashq qilish uchun savollar tanlashlari mumkin. Bu nafaqat nomzodlarga samaraliroq tayyorgarlik koʻrishga yordam beradi, balki maslahatchilarimizning qimmatli vaqtini ham tejaydi. Ilgari maslahatchilar soxta suhbatlar oʻtkazish va nomzodlarga tartib-qoidalarni tushuntirish uchun soatlab vaqt sarflagan boʻlsa, endi bu jarayonning katta qismini AI bot yordamida avtomatlashtirish mumkin.
Tahririyat: Bu AI botni joriy qilish biznes operatsiyalaringizga qanday taʼsir qildi?
Jasur: AI botning joriy etilishi biznes operatsiyalarimizni sezilarli darajada soddalashtirdi. Suhbatga tayyorgarlik jarayonini avtomatlashtirish orqali biz konsultantlarimizning vaqtini boʻshatib, yangi mijozlarga shaxsiy maslahatlar berish va taklif etiluvchi xizmatlar doirasini kengaytirish kabi muhimroq vazifalarga eʼtibor qaratishga muvaffaq boʻldik. Bundan tashqari, AI bot iqabul jarayonining umumiy samaradorligini oshirdi, bu bizga qisqa vaqt ichida koʻproq mijozlarga xizmat koʻrsatish imkonini berdi. Xuddi shu sohadagi boshqa kompaniyalar bilan ham hamkorlik qildik va ularning faoliyatini optimallashtirish uchun AI botimizdan foydalanamiz. Umuman olganda, bu raqobatbardosh bozorda oldinda qolishimizga yordam beradigan innovatsion vositadir.
Tahririyat: Kompaniyangizda sunʼiy intellekt kelajagini qanday ko’rasiz?
Jasur: Kelajakda kompaniyamiz faoliyatida sunʼiy intellekt tobora muhim rol oʻynaydi deb oʻylayman. Biz doimiy ravishda xizmatlarimizni yaxshilash va mijozlarimizga yaxshi xizmat koʻrsatish uchun sunʼiy intellekt texnologiyalaridan foydalanishning yangi usullarini oʻrganamiz. Kelajakda men hujjatlarni qayta ishlash, maʼlumotlarni tahlil qilish va mijozlarni qoʻllab-quvvatlash kabi jarayonlarni yanada avtomatlashtirishni rejalashtirmoqdaman, bu bizning operatsiyalarimizni yanada soddalashtiradi va mijozlarimizga yanada koʻproq qiymat beradi. Oxir oqibat, bizning maqsadimiz — mijozlarimizga taʼlim maqsadlariga erishish uchun zarur boʻlgan yordamni olishlarini taʼminlash uchun imkon qadar samarali va moslashtirilgan xizmatni taqdim etish uchun sunʼiy intellektdan foydalanishdir.
Tahririyat: Transformatsion sunʼiy intellekt dasturiy taʼminotini yaratish boʻyicha qarashlaringiz haqidz batafsilroq maʼlumot bera olasizmi?
Jasur: Albatta. Kompaniyamizning kelajagi haqidagi tasavvurim bizning ish uslubimizni tubdan oʻzgartirish uchun sunʼiy intellekt kuchidan foydalanishni oʻz ichiga oladi. Men keng qamrovli sunʼiy intellekt dasturini ishlab chiqishni rejalashtirmoqdaman, u mijozlarimiz uchun virtual maslahatchi boʻlib xizmat qiladi – hujjatlarni rasmiylashtirishdan tortib intervyu tayyorlash va viza yordamigacha.
Bu sunʼiy intellekt boʻyicha maslahatchi biznes jarayonlarimizni optimallashtiradi, vaqt va resurslarni tejaydi va mijozlarimiz uchun uzluksiz tajribani taʼminlaydi. Shuningdek, biznesimizning turli jihatlarini avtomatlashtirish, jumladan, universitet hamkorliklarini rivojlantirish va mijozlar uchrashuvlarini tashkil etishga intilamiz. Sunʼiy intellekt texnologiyalaridan foydalanish orqali biz taʼlim konsalting sanoatida innovatsiyalar boʻyicha yetakchi boʻlib qolamiz va mijozlarimizga ajoyib xizmat koʻrsatishda davom etamiz.
Tahririyat: Bu gʻoyani qanday amalga oshirishni rejalashtiryapsiz?
Jasur: Bu gʻoyani hayotga tatbiq etish uchun sunʼiy intellektni ishlab chiqish, dasturiy taʼminot ishlab chiqish va taʼlim boʻyicha konsalting boʻyicha maxsus mutaxassislar jamoasi kerak boʻladi. Sanoatimizning oʻziga xos ehtiyojlariga javob beradigan ishonchli AI platformasini yaratish uchun tadqiqot va ishlanmalarga sarmoya kiritishimiz kerak boʻladi. Bundan tashqari, biz AI dasturiy taʼminotimiz eng zamonaviy va sanoat standartlariga javob berishini taʼminlash uchun universitetlar va texnologiya hamkorlari bilan hamkorlik qilamiz. Bu har qadamda puxta rejalashtirish, hamkorlik va innovatsiyalarni talab qiladigan koʻp qirrali harakat boʻladi. Ammo toʻgʻri jamoa va resurslar bilan biz bu tasavvurni haqiqatga aylantira olamiz va taʼlim konsalting sanoatida inqilob qila olamiz deb ishonaman.
Tahririyat: Bu AI dasturi bilan nimaga erishmoqchisiz?
Jasur: Bu AI dasturidan foydalanishdagi yakuniy maqsadim — mijozlarimizga koʻrsatayotgan xizmat sifatini yaxshilash va ularga oʻz taʼlim maqsadlariga har qachongidan ham samaraliroq va samarali erishish imkonini berishdir. Zerikarli vazifalarni avtomatlashtirish va jarayonlarni soddalashtirish orqali biz mijozlarimizga xizmat koʻrsatishning umumiy darajasini yaxshilashimiz va kompaniyamizni taʼlim konsalting sanoatida yetakchiga aylantirishimiz mumkin. Qolaversa, umid qilamanki, bu AI dasturi bizning sohamizda innovatsiyalar uchun yangi standartlarni oʻrnatadi va boshqalarni ijobiy oʻzgarishlar yaratish uchun texnologik yechimlarni qabul qilishga ilhomlantiradi. Qolaversa, sunʼiy intellekt texnologiyalarini innovatsiya qilish va undan foydalanish orqali biz taʼlim boʻyicha konsalting uchun yorqin kelajak yaratishimiz va butun dunyodagi odamlarga oʻz orzularini roʻyobga chiqarish imkoniyatini berishimiz mumkin deb ishonaman.
Tahririyat: Qiziqarli suhbatingiz va kompaniyangiz kelajagi haqida tasavvurlaringiz bilan boʻlishganingiz uchun minnatdorchilik bildiramiz va sizga va jamoangizga yuksak maqsadlaringizga erishishda muvaffaqiyatlar tilaymiz.
Jasur: Rahmat. Saʼy-harakatlarimiz nafaqat kompaniyamizda, balki butun sohada ijobiy oʻzgarishlarga olib kelishiga chin dildan umid qilamiz. Suhbat va qoʻllab-quvvatlash uchun tashakkur.
Suhbatni Grantlar.uz tahririyati aʼzosi Ozodaxon Oʻktamova olib bordi.
14.05.2024
